Fietsenstalling Leidseplein

Op een complexe binnenstedelijke locatie, hebben een uitgekiend ontwerp, innovatieve bouwmethode en een unieke samenwerking geresulteerd in een bijzondere ondergrondse fietsenstalling met 2000 plekken, pal naast het Amsterdamse Leidseplein.

Waar het Kleine-Gartmanplantsoen vroeger vol stond met fietsen, is nu een ruimtelijk en groen plein ontstaan. Hier kunnen bezoekers wandelen of genieten van de zon, tussen de bronzen hagedissen op het plantsoen of op een van de terrassen. Het plein maakt zo weer echt onderdeel uit van de stad. Niet alleen mensen, maar ook de historische Amsterdamse schoolstijl en het eigentijdse handschrift van architectenbureau ZJA ontmoeten elkaar op deze plek.

Parkeergarage voor een fiets-stad

Amsterdam is een echte fietsstad. Ongeveer veertig procent van al het Amsterdamse verkeer bestaat uit fietsers. Maar waar moeten bewoners en bezoekers al die stalen rossen - zonder overlast - parkeren? De gemeente ontwikkelt beleid om straten en pleinen vrij te houden van gestalde fietsen en parkeergelegenheden aan te bieden op andere plekken. ZJA kreeg samen met Ballast Nedam de opdracht van de gemeente Amsterdam voor het ontwerp en de bouw van de ondergrondse fietsenstalling onder het Kleine-Gartmanplantsoen.

Opgaan in de omgeving

Het openbare kunstwerk ‘Blaauw Jan’ van Hans van Houwelingen (1994) heeft met de komst van de fietsenstalling een nieuwe verschijningsvorm gekregen. In het gras, tussen de struiken en op een natuurstenen verhoging stonden veertig levensechte bronzen hagedissen: varanen, leguanen en agames. Als onderdeel van dit omgevingskunstwerk ontwierp de kunstenaar ook de entree van de fietsenstalling. Een granieten kromme wand, die doet denken aan een stuwdam, en een bakstenen ‘tweede helft’ van de Amsterdamse School brug over de Lijnbaansgracht uit 1913, leiden de fietser naar binnen. Daar loopt de bakstenen muur zigzaggend langs de gehele noordwand door en vormt zo een optimaal contrast met het hypermoderne ontwerp van ZJA. Doelbewust een clash in vormgeving en een clash in tijd, maar tegelijk een perfecte eenheid als resultaat van de unieke samenwerking tussen kunstenaar en architect.

Ruim en licht

De fietsenstalling is bereikbaar via twee entrees; één voor voetgangers en één voor fietsers. De doorlopende gemetselde wand vormt zowel een verbinding tussen de beide entrees als de werelden onder en boven de grond. De fietsenstalling heeft bredere paden en een grotere hoogte (3.20 m) dan de meeste fietsstallingen, en ZJA besteedde extra aandacht aan de toetreding van daglicht bij de entree en verlichting boven de voetpaden. Zo is de sfeer transparant en prettig. Aan de lange wand is een geperforeerd stalen paneel aangebracht dat de akoestiek van de fietsenstalling verbetert. Door de zichtlijnen te richten op de brede uitgang en de beheerdersruimte in de hoek te plaatsen is het overzicht en gevoel van veiligheid optimaal. Het is een feestje om hier je fiets te stallen!

ZJA

Architectenbureau ZJA werkt aan complexe ontwerpopgaven in de publieke ruimte, is internationaal georiënteerd en gespecialiseerd in infrastructuur, openbaar vervoer, civiele kunstwerken en sport- & leisure gebouwen. ZJA zet zich in om met haar ontwerpen de omgeving vanuit een menselijk en ecologisch oogpunt kwalitatief te verbeteren. ZJA is optimistisch over de mogelijkheden daartoe, in de wetenschap dat ZJA die mogelijkheden alleen kan leren zien en vinden door samen te werken en voortdurend onderzoek te doen naar nieuwe methoden en materialen. Hoe beter het ontwerp, hoe meer het een verrijking is voor de maatschappij en hoe verfijnder en zorgvuldiger het de nieuwe functies verweeft met de omgeving.